برای صورتبندی بی‌سامانی می‌توان از آینده‌نگاری مرجع استفاده کرد.

[منبع ۱؛ صفحه ۹۳] - [راسل ایکاف]:

آینده نگاری مرجع (صورتبندی بی‌سامانی)، دورنمایی است از آینده‌ی سازمان که بر ۲ فرض غلط استوار است: نخست اینکه سازمان همچنان به پیمودن راه فعلی خود ادامه دهد و دوم اینکه محیط آن سازمان، تنها به صورتی که سازمان انتظار دارد دگرگون شود. از آنجا که دورنماهای بیشماری از ویژگی‌های شرکت و محیط را می‌توان تصویر کرد، نخست باید به ویژگی‌هایی پرداخت که با وضعیت آینده‌ی سازمان مرتبط تر هستند؛ اما باید دقت داشت که گاهی اوقات این ویژگی‌ها آشکار نیستند. آینده‌نگاری باید آنقدر بلندمدت باشد که به متغیرهای ذی‌ربط فرصت دهد تا آسیب‌های خود را علنی کنند.

برای مثال، یک شرکت خودروسازی در سال ۱۹۶۰ با بررسی روندهای موجود مربوط با صنعت خودروسازی و با فرض حفظ سیاست‌های خود، به این بی‌سامانی رسید که تا سال ۲۰۰۰ می‌بایستی ۱۱۷٪ سطح شهرها را خیابان‌ها و بزرگراه‌ها تشکیل بدهند. به وضوح روشن بود که این بی‌سامانی نمی‌تواند اتفاق بیفتد. از این رو انتظار تداوم میزان تولید و استفاده از اتومبیل امکان پذیر نبود.

مسئله‌ها مستقل از یکدیگر قابل تحلیل و چاره‌اندیشی نیستند.

[منبع ۱؛ صفحه ۲۳] - [راسل ایکاف]:

یکی از سوءبرداشت‌های مخربی که بیشتر مردم و از جمله مدیران را رنج می‌دهد، این است که تصور می‌کنند مسئله‌ها موضوع تجربه‌ی مستقیم‌اند. چنین نیست؛ مسئله‌ها تجریدهایی هستند که تفکر تحلیلی از تجربه‌ها بدست می‌دهد. در واقع ما هرگز با مسئله‌ای قابل تفکیک از سایر مسئله‌ها روبرو نمی‌شویم. بلکه همیشه با موقعیت‌هایی متشکل از سیستم‌های پیچیده که مسئله‌های به غایت متعامل ایجاد می‌کنند، مواجه می‌شویم. من این سامانه‌ی متشکل از مسئله‌ها را بی‌سامانی می‌نامم. یک برخورد متداول، این است که این بی‌سامانی‌ها را به فهرستی از مسئله‌ها تقلیل دهیم، آنها را اولویت‌بندی کنیم و با هر یک از این مسئله‌ها جداگانه و به‌مثابه پدیده‌هایی مستقل برخورد کنیم. در حالی که مدیریت اثربخش، مستلزم چاره‌ی بنیادین بی‌سامانی‌ها است؛ نه چاره‌ی بهینه و یا چاره‌ی نسبی مسئله‌ها.

چاره‌ی بنیادین به معنی طراحی دوباره‌ی سیستمی است که با مسئله یا بی‌سامانی روبرو است؛ یا طراحی دوباره‌ی محیط آن سیستم، بگونه‌ای که مسئله یا بی‌سامانی به کلی از میان برداشته شود و سیستم موردنظر بتواند در آینده بهتر از بهترین وضع امروزش عمل کند. خلاصه آنکه چاره‌ی بنیادین، یعنی آرمانی کردن (to idealize).